Rachunek kosztów planowanych w przedsiębiorstwie

Słowo wstępne
Rozdział I.
Modelowe rozwiązania rachunku kosztów planowanych

I. Modelowe rozwiąznia rachunku kosztów planowanych
1. Kryteria i klasyfikacyjne systemów rachunku kosztów
2. Pełny i częściowy rachunek kosztów
3. Zbiorczy i rozdzielczy rachunek kosztów
4. Rachunek kosztów planowanych jako forma rozdzielczego rachunku kosztów

II. Planowanie kosztów
1. Plan techniczno-finansowy jako baza ustalania kosztów planowanych
2. Czynniki czasu w planowaniu wielkości kosztowych
3. Algorytmy ustalania wielkości planowanych poszczególnych pozycji kosztów

III. Odchylenia od kosztów planowanych
1. Pomiar odchyleń
2. Zróżnicowanie przyczynowe odchyleń

IV. Warianty rachunku kosztów planowanych
1. Rozliczeniowy rachunek kosztów planowanych
2. Dyspozycyjny rachunek kosztów planowanych
3. Warunki organizacyjno-ewidencyjne funkcjonowania rachunków kosztów planowanych

Rozdział II.
Konsekwencje rachunku kosztów planowanych dla systemu rachunkowości

I. Rozwiązanie ewidencyjne przy zastosowaniu rachunku kosztów planowanych
1. Systemowe ustalanie odchyleń w rozliczeniowym wariancie rachunku kosztów planowanych
2. Dostosowanie rachunkowości do potrzeb dyspozycyjnego rachunku kosztów planowanych

II. Rachunek kalkulacyjny w rachunku kosztów planowanych
1. Kalkulowanie kosztu planowanego
2. Rozliczanie odchyleń w kierunku kalkulacyjnym

III. Rachunek kosztów planowanych a wynik finansowy
1. Bilansowe zasady wyceny produktów gotowych i produkcji niezakończonej
2. Możliwości wykorzystania kosztów planowanych przy wycenie produktów
3. Wpływ wyceny produktów na wynik finansowy roku obrotowego

Rozdział III.
Koszty planowane w systemie informacji zarządczej przedsiębiorstwa

I. System informacyjny zarządzania przedsiębiorstwem
1. Istota, funkcjonowanie i cele systemu informacyjnego zarządzania przedsiębiorstwem
2. Rachunek kosztów jako podsystem systemu informacyjnego zarządzania przedsiębiorstwem

II. Systemowa sprawozdawczość kosztowa
1. Rachunek zysków i strat
2. Sprawozdawczość operatywna

III. Wykorzystanie informacji z rachunku kosztów planowanych do zarządzania przedsiębiorstwem
1. Analiza odchyleń od kosztów planowanych
2. Koszty planowane w kalkulacjach cenowych
3. Koszty planowane a wewnętrzny rozrachunek gospodarczy

Rozdział IV.
Praktyczne aspekty rachunku kosztów planowanych na przykładzie przedsiębiorstwa X

I. Rozwiązania organizacyjne i technologiczne w przedsiębiorstwie X

II. Rachunek kosztów w przedsiębiorstwie X
1. Zasady rachunku kosztów w badanym przedsiębiorstwie
2. Dotychczasowe wykorzystanie informacji z rachunku kosztów w zarządzaniu przedsiębiorstwem

III. Projekt systemu rachunku kosztów planowanych dla potrzeb zarządzania w przedsiębiorstwie X
1. Kierunki doskonalenia systemu informacyjnego wspomagania zarządzania w badanym przedsiębiorstwie
2. Rachunek kosztów planowanych jako baza wewnętrznego rozrachunku gospodarczego
3. Rozwiązania organizacyjno-ewidencyjne w projektowanym systemie rachunku kosztów planowanych

IV. Praktyczne aspekty wdrożenia sytemu rachunku kosztów planowanych
1. Dylematy wdrożenia rachunku kosztów planowanych
2. Rachunek opłacalności przedsięwzięcia

Literatura

Jednostki gospodarcze funkcjonujące w warunkach gospodarki rynkowej podporządkowują swoją bieżącą działalności realizacji określonych celów, a zwłaszcza maksymalizacji oraz wzrostowi ich wartości. Osiągnięcie tych celów jest podstawowym warunkiem przetrwania przedsiębiorstw przy dużej konkurencji i wysokiej zmienności otoczenia. Aby realizacja założonych przez przedsiębiorstwo celów było możliwe, konieczne staję się stosowanie odpowiednich systemów planowania i kontroli ponoszonych na bieżąco kosztów działalności. Taką możliwość stwarza wdrożenie w przedsiębiorstwie systemu rachunku kosztów planowanych.
Na tle powyższych uwag należy z uznaniem powitać przygotowanie przez dr A. Szydełko książki poświęconej w całości problematyce rachunku kosztów planowanych w przedsiębiorstwie. Napisanie tej książki jest odpowiedzią na zapotrzebowanie ze strony praktyki gospodarczej, poszukującej nowoczesnych i skutecznych instrumentów zarządzania kosztami działalności przedsiębiorstwa. Przy tym jest to pierwsza w literaturze polskiej praca zwarta w całości poświęcona rachunkowi kosztów planowanych w przedsiębiorstwie. Książka dr A. Szydełko wypełnia zauważalną lukę w tym obszarze rachunkowości zarządczej.
Na treść książki składają się cztery odrębne rozdziały. Kolejność poszczególnych rozdziałów poprawna i zgodna z logicznym następstwem omawianych zagadnień.
W rozdziale pierwszym zostały przedstawione modelowe rozwiązania rachunku kosztów planowanych. Rachunek kosztów planowanych został ukazany na tle innych systemów rachunku kosztów. Przedstawiając rachunek kosztów planowanych jako formę rozdzielczego rachunku kosztów Autor omówił zasady i sposobu ustalanie kosztów planowanych oraz określania odchyleń kosztów rzeczywistych od kosztów planowanych. Ważne są także rozważania dotyczące wariantów rachunku kosztów planowanych takich, jak wariant rozliczeniowy i wariant dyspozycyjny
Drugi rozdział pracy został poświęcony rozwiązaniom w systemie rachunkowości uwzględniającym rachunek kosztów planowanych. W rozdziale tym w szczególności przedstawiono rozwiązania ewidencyjne w zakresie kosztów przy zastosowaniu rachunku kosztów planowanych, metody kalkulacji i rozliczania kosztów planowanych oraz ustalenie wyniku finansowego i wyceny zapasu produktów w warunkach stosowania rachunku kosztów planowanych.
W trzecim rozdziale książki zostało omówione wykorzystanie informacji dostarczanych przez rachunek kosztów planowanych w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Rachunek kosztów planowanych został tu ukazany jako ważny element systemu informacyjnego zarządzania przedsiębiorstwem. Głównym źródłem informacji zarządczej jest w tym przypadku systematyczna sprawozdawczość kosztowa, obejmująca rachunek zysków i strat oraz sprawozdawczość operatywną. Na podkreślenie zasługuje przedstawienie różnych obszarów wykorzystania informacji z rachunku kosztów planowanych w zarządzaniu przedsiębiorstwem.
Rozdział czwarty książki ma charakter studium przypadku. W rozdziale tym został przedstawiony kompleksowy przykład dotyczący organizacji, wdrażania i funkcjonowania rachunku kosztów planowanych w wybranym przedsiębiorstwie. Głównym celem tego przykładu jest zobrazowanie od strony praktycznej możliwości stosowania rachunku kosztów planowanych i jego wykorzystania w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Rozdział ten znacznie podnosi dydaktyczne i aplikacyjne walory rozwiązań i koncepcji zaprezentowanych w książce.
Z przeglądu zawartości poszczególnych rozdziałów wynika, że w książce zostało przedstawione całościowe podejście do problematyki rachunku kosztów planowanych w przedsiębiorstwie produkcyjnym. Nie bez znaczenia jest także to, że zostało ukazane wykorzystanie rachunku kosztów planowanych w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Rozważania zostały przeprowadzone zarówno w płaszczyźnie teoretycznej, jak i w obszarze zastosowań praktycznych. Dzięki temu cechuje je racjonalizm i praktyczna użyteczność. Książka dr A. Szydełko dowodzi, że właściwie zorganizowany i sprawnie wdrożony rachunek kosztów planowanych dostarcza użytecznych, wieloprzekrojowych informacji o kosztach planowanych i odchyleniach od tych kosztów. Informację w tym zakresie stanowią podstawę do skutecznej kontroli ponoszonych kosztów oraz wykrywania możliwości ich obniżki. Dlatego rachunek kosztów planowanych spotyka się z coraz większym zainteresowaniem ze strony praktyków, poszukujących sprawdzonych i użytecznych instrumentów zarządzania kosztami.
Książka dr A. Szydełko spotyka się z zainteresowaniem tych wszystkich, którzy chcą poznać, wdrażać u siebie i doskonalić systemy zarządzania kosztami. Może ona stanowić także cenną pomoc dydaktyczną dla studiujących takie przedmioty, jak rachunek kosztów , rachunkowość zarządczą czy controlling.

dr Alfred Szydełko

Adiunkt w Zakładzie Finansów i Bankowości na Wydziale Zarządzania i Marketingu Politechniki Rzeszowskiej. Ściśle współpracuje z praktyką gospodarczą jako ekspert i projektant nowatorskich rozwiązań ewidencyjno-analitycznyc w rachunku kosztów przedsiębiorstw. Wieloletni wykładowca na kursach, seminariach i studiach podyplomowych doskonalących wiedzę służb finansowo-księgowych i kadry menedżerskie